ጤናማ አጥንትና ጥርሶች፤ ቆዳችን ለስላሳ፣በቀላሉ መተጣጠፍ የሚያስችል፤ ለዓይን ማራኪም፤ በኋለኛው የዕድሜ ዘመን ከሚከሰት የአጥንት መሳሳት ችግር ሊታደገን ይችላል።

Saved under Featured, Food     ከ እንግዳወርቅ ባዬ

ሰውነትን ይገነባሉ በእዚያውም ያጠነክራሉ ከሚባሉ የምግብ ዓይነቶች ይመደባል-ወተት። በተለይ ለሕፃናት ዕድገትና ለአጥንት ጥንካሬ የጎላ ጠቀሜታ አለው የሚለው እሳቤ ሳይንሳዊ ድጋፍ ስላለው ሕፃናት ወደእዚህች ዓለም ከመጡባት ቅጽበት የጀምሮ የሚሰጣቸው ወተት ነው።
ምንም እንኳ ወተት ዘርፈ ብዙ ጠቀሜታዎች ቢኖሩትም ዕድሜያችን እያደገ በመጣ ቁጥር አጠቃቀማችንን እየቀነስን እንመጣለን። በተለይም በሀገራችን በዕለት ተዕለት ምግባችን ውስጥ አካትተን የመጠቀም ሁኔታ የተለ መደ አይደለም። ይህ የሆነበት የተለያዩ ምክን ያቶች አሉት።
የመጀመሪያው ጉዳይ አስተሳሰባችን ነው። አብ ዛኛው ሰው ወተትን የል ጅነት ጊዜ ምግብ አድርጎ ስለሚቆጥረው ትኩረት አይሰጠ ውም። አንዳንዶች ወተትን አብዝተን በመውሰ ዳችን በሰውነታችን ውስጥ ከተገቢው በላይ የቅባት ክምችት ይፈጥራል በሚል ስጋት የወተት አጠቃ ቀማቸውን ይቀንሳሉ። የዋጋው በየጊዜው እየጨ መረ በመምጣትም እንዲሁ አዘውትረን እንዳን ጠቀም ከሚያደርጉን ምክን ያቶች አንዱ ነው። ንጹህ ወተት በገበያው ላይ እንደልብ አለ ማግኘት እንዲሁ።
ይሁን እንጂ ወተት ለሰውነታችን አስፈላጊ የሆኑ ቫይታሚኖችና አልሚ ምግቦች ከመያዙ በተጨማሪ የሰውነታችንን ጤንነት ለመጠበቅ ከፍተኛ ጠቀሜታ ስላለው አዘውትረን እንድ ንወስደው ይመከራል። መረጃዎች እንደሚያሳዩት ከሆነ ወተት ለሰውነታችን ከሚሰጣቸው ጠቀሜታዎች አንዱ ለስላሳና የተፍታታ ቆዳ እንዲኖረን ማድረግ ነው። በዕለት ተዕለት ምግባችን ውስጥ ወተት የምንወስድ ከሆነ ቆዳችን ለስላሳ፣ ልልና በቀላሉ መተጣጠፍ የሚችል ይሆናል። ለዓይን ማራኪም ይሆናል።
በወተት ውስጥ የሚገኘው ላክቲክ አሲድ ቆዳን ለማለስለስ በዋናነት ይጠቅማል። ቆዳ ደረቅ እንዳይሆንና እርጥበቱን እንደጠበቀ እንዲቆይ የሚያደርገው ደግሞ በወተት ውስጥ የሚገኘው አሚኖ አሲድ ነው። ወተት ፀረ መርዛማ ነገሮችን በውስጡ በመያዙም በአካባቢ በሚገኙ መርዛማ ነገሮች አማካኝነት በሰውነት ላይ ሊደርስ የሚችለውን ጉዳት ለመከላከል ያስችላል።

ጤናማ አጥንትና ጥርሶች እንዲኖሩን በማድረግ ረገድም ወተት የላቀ ሚና አለው። አጥንታችን ጤናማና ጠንካራ እንዲሆን ከሚያደርጉ ንጥረ ነገሮች መካከል ካልሲየም አንዱና ቀዳሚው ነው። ይህ ንጥረ ነገር ደግሞ በወተት ውስጥ በከፍተኛ መጠን ይገኛል።
በወተት ውስጥ የሚኖረው ካልሲየም ለታዳጊ ሕፃናት ለአጥንታቸው ዕድገትና ልምላሜ የጎላ ፋይዳ አለው። በሂደት ዕድሜ እየገፋ ሲመጣ ደግሞ አጥንትን ሊያሳሳና ሊያዛባ የሚችለው «ኦስቲዮፖሮሲስ» የተባለ በሽታን በመከላከል በኩልም ጠቀሜታ አለው። ወተትና የወተት ተዋጽኦዎች ከካልሲየም በተጨማሪ ለሰውነታችን ጠቃሚ የሆኑ እንደ ፎስፈረስ፣ ማግኒዚየምና ፕሮቲን ያሉ ንጥረ ነገሮች ይገኛሉ። እነዚህ ለጤናማ የአጥንት ዕድገትና ጥንካሬ ጠቀሜታ አላቸው። ወተትን ከልጅነት ጀምረን በሕይወት ዘመናችን አዘውትረን መውሰድ በኋለኛው የዕድሜ ዘመን (ቆይቶ ከሚከሰት የአጥንት መሳሳት ችግር) ሊታደገን ይችላል።
በወተት ውስጥ የሚገኙት ካልሲየምና ፎስፈረስ የተባሉ ነጥረ ነገሮች ጠንካራ ጥርሶች እንዲኖሩን ከማድረግ በተጨማሪ የጥርስ መበላሸትና መቦርቦርን ይከላከላሉ። ሰውነታችን የቫይታሚን «ዲ» እጥረት በሚገጥመው ጊዜም በየዕለቱ በምንወስደው ወተት ውስጥ የሚኖረው ካልሲየም ሰውነታችን ቫይታሚን «ዲ»ን በአማራጭነት እንዲያገኝ ይረዳዋል።
የሰውነት የተለያዩ ጡንቻዎች እንዲጠናከሩ በማድረግ በኩልም ወተት የራሱ ጠቀሜታ እንዳለው መረጃዎች ያሳያሉ። ወተት ውስጥ የሚገኝ ፕሮቲን የተባለው ንጥረ ነገር የሰውነት ጡንቻዎችን በመገንባት ረገድ ዓይነተኛ ሚና ይጫወታል። ይህም በመሆኑ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ከተደረገ በኋላ ጡንቻ በሚደክምበት ወቅት ወተትን መውሰድ ይመከራል። ምክንያቱም ወተት በአካል ብቃት እንቅስቃሴ ወቅት የዛለውን ጡንቻ ወደነበረበት ለመመለስ ያስችላልና። በእንቅስቃሴ ወቅት በትነት የወጣውን ፈሳሽ በመተካት ረገድም ወተት ጠቀሜታ ስላለው የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ከተደረገ በኋላ ቢወሰድ መልካም ነው ይላሉ ባለሙያዎቹ።
ውፍረትን በተለይ በሆድ አካባቢ የሚከሰት ውፍረትን ለመቀነስ ወተት ጠቀሜታ እንዳለውም ይነገራል። በወተት ጠቀሜታ ላይ የተደረጉ ጥናቶች እንደሚያሳዩት ከሆነ አነስተኛ የቅባት መጠን ያለው ወተት ወይም ቅባቱ የወጣለትን ወተት የሚጠቀሙ ሴቶች ምንም ወተት ከማይወስዱት ሴቶች ኪሎአቸውን በተሻለ ሁኔታ ሊቀንሱ ይችላሉ።
ወተት የምግብ ፍላጎትን ከማሻሻሉ በላይ እንደ ቁርስ ማቆያ ተደርጎ ስለሚታይ ባለሙያዎች ከምግብ ገበታ ላይ እንዳይጠፋ ይመክራሉ። አትክልት በሚመገቡበት ወቅት አብረው ሊወስዱት እንደሚችሉም ይገልጻሉ። ቀኑን ሙሉ ሥራ ላይ የዋለ ሰው ወደ ማታ ላይ የፈላ ወተት ፉት ቢል በሥራ ምክንያት ተዳክሞ የነበረውን ሰውነቱን ዘና ለማድረግም ይረዳል።
ከፍተኛ የደም ግፊት እንዳይከሰትና ለስትሮክ ሕመም የመጋለጥ ዕድልንም ይቀንሳል። በሰውነት ውስጥ ጉበት የሚያመርተውን የኮሊስትሮል መጠን በመቀነስ ረገድም የጎላ ፋይዳ አለው።
መረጃዎች እንደሚያሳዩት በወተት ውስጥ የሚገኙት ቫይታሚን ኤ እና ቢ ጥሩና ጤናማ የዓይን እይታ እንዲኖረን በማድረግ ረገድም ጠቀሜታ አላቸው። ለተለያዩ የካንሰር ሕመሞች የመጋለጥ ዕድልን ለመቀነስም እንዲሁ።
የተለያዩ የጥናት ውጤቶች እንደሚያሳዩት በዕለት ተዕለት ምግባችን ሦስት እጅ ወተትና የወተት ተዋጽኦ፣ አምስት እጁን አትከልትና ፍራፍሬ ማድረግ እንዲሁም የጨው መጠንን መቀነስ በአዋቂነትም ሆነ በሕፃንነት ዕድሜ ሊከሰት የሚችልን ከፍተኛ የደም ግፊት ሊቀንስ ይችላል።
እነዚህ ጥናቶች አክለው እንደሚያመለክቱት ወተትና የወተት ተዋጽኦዎች ለልብና ልብ ነክ በሽታዎች የመጋለጥ ዕድልን ይቀንሳሉ። በቅርቡ በእንግሊዝ ዌልስሜን የተካሄደ አንድ ጥናት እንደሚያሳየው ወተትን አዘውትረው የሚወስዱ ሰዎች ምንም ከማይወስዱትና አልፎ አልፎ ከሚወስዱት ጋር ሲነጻጸሩ ለልብ ድካም በሽታ የመጋለጥ ዕድላቸው በእጅጉ ይቀንሳል።
እንደጥናቶቹ ከሆነ ከፍተኛ የካልሲየም ንጥረ ነገር በሰውነት ውስጥ መኖር በደም ውስጥ ጥሩ የማይባሉ ቅባቶች (ለሕመም የሚዳርጉ ቅባቶች ወይም የኮሌስትሮል ዓይነቶች) እንዲቀንሱ ሊያደርግ ይችላል። በአንጻሩ ጥሩ የሚባሉትን የኮሌስትሮል ዓይነቶች መጠን ሊያሳድግ ይችላል። ይህ ተግባሩ ነው ለልብ ሕመም የመጋለጥ ዕድልን ሊቀንስ ያስችላል የሚያስብለው።
መረጃዎች እንደሚያመለክቱት አነስተኛ የቅባት መጠን ያላቸውን የወተት ተዋጽኦዎች አዘውትሮ መመገብ ታይፕ «ቱ» በመባል የሚታወቀውን የስኳር ሕመምን ለመከላከል ያስችላል። ሕመሙ በሕፃንነትና በጎልማሳነት ዕድሜ የሚከሰት ሲሆን ፤ብዙጊዜም ሕክምናው የዕድሜ ልክ ነው። በቅርብ ጊዜ በመካከለኛ የዕድሜ ክልል በሚገኙ 37 ሺ ሴቶች ላይ በተካሄደ ጥናት ወተትና የወተት ተዋጽኦዎችን የወሰዱ ሴቶች ለታይፕ «ቱ» የስኳር ሕመም የመጋለጥ ዕድላቸው ቀንሶ ታይቷል። እ.ኤ.አ በ2005 በወንዶች ላይ ተካሂዶ የነበረ ተመሳሳይ ጥናትም አነስተኛ የቅባት መጠን ያላቸው የወተት ተዋጽኦዎችን መውሰድ ለበሽታው የመጋለጥ ዕድል ሲቀንስ መታየቱ ተረጋግጧል።
በገበያ ላይ በተለያየ መልክ የተቀነባበሩ የወተት ዓይነቶች አሉና ከላይ የተዘረዘሩትን የወተት ጠቀሜታዎች ለማግኘት የትኛው ይሻላል? የሚለውን መመለስና መምረጥ የግለሰቡ ጉዳይ ቢሆንም ባለሙያዎች ግን የቅባት መጠን ያልበዛበት ተፈጥሮአዊ የሆነውን እንዲሁም ከተጠቃሚው ምግብ ጋር የሚስማማውን ወተት እንዲጠቀሙ ይመክ ራሉ።